Նստակյաց ապրելակերպ վարելը կարող է վտանգավոր լինել առողջության համար: Որքան օրվա ընթացքում քիչ նստած կամ պառկած ենք լինում, այնքան ավելի մեծ է առողջ կյանք վարելու հավանականությունը:

Եթե օրվա ընթացքում կանգնած եք լինում կամ տեղաշարժվում եք, ապա կյանքի տևողությունը երկարում  է, քան նստած լինելու պարագայում։ Եթե նստակյաց կյանք եք վարում, մեծանում է ավելորդ քաշ, շաքարային դիաբետի  կամ սրտի հիվանդություն ունենալու, ինչպես նաև դեպրեսիա և անհանգստություններ ունենալու հավանականություննները։

Ինչպե՞ս է նստակյաց ապրելակերպը ազդում մարմնի վրա:

Մարդիկ ֆիզիոլոգիայով կառուցված են այնպես, որ ուղիղ կանգնեն։ Սիրտն ու սրտանոթային համակարգը այդպես  ավելի արդյունավետ են գործում: Աղիները նույնպես ավելի արդյունավետ են գործում, երբ ուղիղ կանգնած ենք։

Մյուս կողմից, երբ ֆիզիկապես ակտիվ ենք, ընդհանուր էներգիայի մակարդակը և դիմացկունությունը բարելավվում են, և ոսկրերը ու մկանները պահպանում են իրենց ուժը:

Ոտքեր և նստամկաններ

Երկար նստելը կարող է հանգեցնել ոտքերի մկանների և նստամկանների թուլացմանը: Այս մեծ մկանները կարևոր են քայլելու և մարմինը կայուն պահելու համար, ինչպես նաև ողնաշարի ամրության համար: Եթե այդ մկանները թույլ են, ամենայն հավանականությամբ, կվնասենք ինքներս մեզ ընկնելիս և ֆիզիկական վարժություններ կատարելիս :

Սթրեսներ, դեպրեսիաներ, անհանգստություն

Մարդիկ, ովքեր ավելի երկար են նստում ավելի շատ սթրեսներ, անհանգստություններ ունեն, և տառապում են դեպրեսիոյով։ 

Քաշը

Մկանները շարժելը օգնում է մարմնին մարսել ընդունած ճարպերն ու շաքարները: Եթե շատ ժամանակ ենք անցկացնում նստած, մարսումը այնքան էլ արդյունավետ չէ, ուստի այդ ճարպերն ու շաքարները կուտակվում են մարմնում որպես ճարպեր ։

Նույնիսկ եթե մարզվում եք, բայց շատ ժամանակ եք անցկացնում նստած, դեռ կանգնած ենք առողջական խնդիրներ ունենալու ռիսկի առջև: Վերջին հետազոտությունները առաջարկում են, որ հարկավոր է օրական 60-75 րոպե չափավոր ինտենսիվության ակտիվություն` նստելու վտանգների դեմ պայքարելու համար:

Ազդրերը և մեջք

Այնպես ինչպես ոտքերը և նստամկանները,  ազդրերն ու մեջքը նույնպես չեն աջակցի, եթե երկար նստենք: Նստելը հանգեցնում է ազդրի մկանների կրճատմանը, ինչը կարող է հանգեցնել ազդրի հոդերի հետ կապված խնդիրների:

Երկար նստելը կարող է նաև առաջացնել մեջքի խնդիրներ, հատկապես եթե դուք անընդհատ նստում եք վատ կեցվածքով կամ չեք օգտագործում համապատասխան աթոռ կամ աշխատանքային դիրք: Սխալ կեցվածքով նստելը  կարող է նույնպես հանգեցնել ողնաշարի հիվանդությունների առաջացմանը, ինչպիսին է օրինակ , ողնաշարի սկավառակների սեղմումը, ինչը հանգեցնում է վաղաժամ սկավառակների իջեցման , որը  կարող է շատ ցավոտ լինել:

Սրտի հիվանդություն

Երկար ժամանակահատված նստելը որոշ հետազոտությունների համաձայն կապվել է սրտի հիվանդությունների առաջացման հետ։ Մեկ ուսումնասիրության արդյունքում պարզվել է, որ տղամարդիկ, ովքեր շաբաթական 23 ժամից ավելի հեռուստացույց են դիտում, 64 տոկոսով ավելի մեծ հավանականություն ունեն մահանալու սրտանոթային հիվանդությունից, քան տղամարդիկ, ովքեր շաբաթական ընդամենը 11 ժամ են հեռուստացույց դիտում:

Որոշ փորձագետներ ասում են, որ անգործ և երկար նստած մարդիկ 147 տոկոսով ավելի մեծ ռիսկի են ենթարկված սրտի կաթված կամ ինսուլտ ունենալու:

Շաքարային դիաբետ

Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ նույնիսկ հինգ օր անկողնում պառկելը կարող է հանգեցնել արյան մեջ նորմայից բարձր շաքարի ավելացմանը: Հետազոտությունները ենթադրում են, որ այն մարդիկ, ովքեր ավելի շատ են նստում, 112 տոկոսով ավելի բարձր ռիսկի են ենթարկվում շաքարախտով հիվանդանալու:

Պարանոց և ուսեր

Եթե շատ ժամանակ եք անցկացնում համակարգչի ստեղնաշարի մոտ , սա կարող է հանգեցնել պարանոցի և ուսերի ցավի ու լարվածության։

Ինչպե՞ս կարող ենք խուսափել նստակյաց կյանքի վտանգներից։

Եթե օրվա ընթացքում բավարար ակտիվություն չեք ցուցաբերում, ապա դեռ ուշ չէ առողջության մասին հոգ տանելու և պահպանելու այն։

Շարժվելու տարբեր առիթներ փնտրեք, օրինակ՝

Քայլեք կամ հեծանիվ վարեք, իսկ մեքենան թողեք տանը:

Ավելի երկար ուղևորությունների դեպքում ,  քայլեք կամ հեծանիվ վարեք դրա մի մասը:

Օգտագործեք աստիճանները վերելակի փոխարեն։

Իջեք ավտոբուսից մեկ կանգառ շուտ և քայլեք մնացած ճանապարհը:

Կայանեք մեքենան ավելի հեռու, իսկ մնացած ճանապարհը քայլեք:

Ընդմիջումը կատարեք ձեր աշխատասեղանից հեռու, որպեսզի վայելեք կարճատև զբոսելը։

Փորձեք գտնել ձեզ համար հոգեհարազատ որևէ զբաղմունք, կլինի դա յոգա, լող, պար, պիլատես, արևելյան արվեստ և այլն։ 

Կրճատեք նստակյաց ապրելակերպը

Ահա մի քանի խորհուրդներ ևս կրճատելուայն՝

Երբ խոսում եք հեռախոսով կանգնեք ու քայլեք։

Հեռուստացույց դիտելիս, կանգնած արդուկ արեք։

Նստած կարդալու փոխարեն, լսեք աուդիոգրքեր, և այդ ընթացքում քայլեք, մաքրություն կատարեք ու կատարեք որոշակի ֆիզիկական վարժություններ։

Կանգնեք հասարակական տրանսպորտում նստելու փախարեն, կամ մեկ կանգառ շուտ իջեք, իսկ մնացած ճանապարհը քայլեք։

Եթե աշխատում եք գրասենյակում

Նամակները կարդալու ժամանակ, կանգնեք։

Հեռու տեղավորեք  աղբարկղը աշխատասեղանից, որպեսզի ստիպված լինեք վեր կենալ ՝ ինչ-որ բան դեն նետելու համար:

Բարձրախոս օգտագործեք զանգերի ժամանակ և խոսելու ընթացքում շրջեք սենյակում:

Մի խոսքով կարելի է հավելել ու միշտ հիշել, որ ՇԱՐԺՈՒՄԸ ԿՅԱՆՔ է։ 

Նյութը պատրաստեց՝

Կիմա Բաղդասարյանը

Աղբյուր՝ https://www.betterhealth.vic.g

ov.au/health/healthyliving/the

-dangers-of-sitting#how-does-

a-sedentary-lifestyle-affect-

your-body

Բոլոր հեղինակային իրավունքները պատկանում են Հայաստանի Յոգայի Ֆեդերացիային։ Կայքում տեղ գտած նյութերից օգտվելիս` հղումը պարտադիր է։